In Memoriam Mart van Twist

Door Erik van Heijningen

Op 27 oktober jongstleden overleed erelid Mart van Twist, op 85-jarige leeftijd. Een Merwediaan in hart en nieren, die in de vereniging bovenal bekend stond als “de archivaris”. Zijn broer Piet wijlen was vooral de coach en redacteur van het clubblad.

In het jubileumboek van DZV Merwede “Een duik in de geschiedenis” (1922-1997) staan ook bijdragen van de beide broers. Hun ouders dreven voor en tijdens de oorlogsjaren de speeltuin “Het Wantij”, naast het toenmalige zwembad “De Groene Plas” aan de Noordendijk. In die speeltuin, ook wel “De Kieteltuin” – ik laat de betekenis van de naam aan ieders fantasie over – genaamd, was het clubhuis van Merwede. Zo raakten Mart en Piet vergroeid met Merwede.

Ergens in of rond 1947 werd er, na de viering van het 25-jarig jubileum van de club, een veilingkist vol papieren bij de familie Van Twist gebracht. Mart begon erin te bladeren. Hij beschrijft het zelf als volgt:

“Ik maakte het spul een beetje schoon en begon erin te lezen. Dat had ik misschien beter niet kunnen doen, want dat stukje Merwede geschiedenis trok zo mijn aandacht, dat het vormen van een echt Merwede archief me vijftig jaren zou gaan bezig houden.”

Toen ik in 1995 voorzitter van Merwede werd, moest ik me verdiepen in de geschiedenis. Ik woonde pas een jaar in Dordrecht, kwam uit Spijkenisse en kende die verhalen van vroeger niet. Bovendien kwam er een 75-jarig jubileum op ons af. Zo kwam ik contact met Mart. Hij nodigde me bij hem thuis uit, waar ik zijn vrouw Magda leerde kennen. Mart schrijft:

“En dan komt er een vrouw in je leven, Magda. Gelukkig was zij ook geïnteresseerd, want zonder haar medewerking zou het nooit mogelijk zijn geweest. Toen we – met onze twee kinderen – verhuisden naar een groter huis, ging in Merwede zelfs het gerucht rond, dat dit nodig was omdat het archief meer ruimte vroeg.”

Wat hij me toen liet zien, was een grote verrassing. Hij had een soort museum op zolder! Wat was het een ontdekking om al die documenten, bekers, ballen en zwemkleding te zien. De geschiedenis werd tastbaar. Zo is er een warme band met Mart en Magda ontstaan. Mede dankzij hem hebben we genoemd jubileumboek kunnen maken.

Het archief is nu veilig ondergebracht in het gemeentelijk Dordts Archief. Maar de naam van Mart is er eeuwig mee verbonden. Zoals hij al die jaren zelf nauw verbonden was met de club. Hij volgde de berichten in de krant op de voet, later via internet. Ook toen zijn gezondheid het met enige regelmaat liet afweten, bleef Merwede een rode draad in zijn leven. Toen ik hem enkele maanden voor zijn overlijden bij verrassing bezocht in de Sterrenlanden, leefde hij helemaal op toen we het over vroeger hadden. En hij zwaaide me enthousiast en glimlachend uit, net als vroeger bij de deur van zijn huis.

Het leven is eindig. Maar de herinneringen leven voort. Hopelijk komt deze bron ons als MNC in latere jaren nog vaak van pas. Ik heb er in elk geval, als voorzitter van de KNZB, dankbaar gebruik van gemaakt. Zo dacht ik regelmatig aan Mart en “zijn” archief. Moge hij rusten in vrede.